ostatnimi czasy

• заключительный

• крайний

• окончательный

• последний

• финальный

* * *

последний;

* * *

- skląć od ostatnich

* * *

Ins.pl. - ami; in idiomatic expressions -y

1. (wymiar fizyczny, przemijanie) time; czas mija time passes l. goes by; czas płynie time flows; upływ czasu the flow of time; w czasie i przestrzeni in time and space; wehikuł l. maszyna czasu time machine; zegar pokazuje/odmierza czas a clock shows/measures time.

2. (= odcinek czasu) period, time, hours; czas pracy working hours; czas wolny leisure time; przez cały czas all the time; przez ten czas during that time l. period; przez pewien czas for a time; po pewnym czasie after a time; ile mamy czasu? how much time do we have?

3. przen. i w utartych zwrotach czas goi l. leczy rany time heals wounds; czas nas goni l. nagli we're pressed for time; czas pokaże only time will tell; czas pracuje dla mnie l. na moją korzyść I have time on my side; czas to pieniądz time is money; grać na czas play for time; ja mam czas I can wait; mamy dość czasu we have enough time (on our hands); nadrabiać stracony czas make up for lost time; nie ma czasu na... there's no time for...; nie tracić/nie marnować czasu lose/waste no time; spędzać czas spend one's time ( na czymś on sth) ( na robieniu czegoś doing sth); strata czasu waste of time; szkoda (czyjegoś) czasu it's a waste of (sb's) time; szmat czasu a long time; tracić l. marnotrawić czas waste one's time; wyścig z czasem race against time; wytrzymać próbę czasu stand the test of time; zabijać czas kill time; zyskać na czasie gain time.

4. zw. pl. (= epoka, okres) times, period, days, years; czasy starożytne/prehistoryczne ancient/prehistoric times; ciężkie/trudne czasy hard/difficult times; dawnymi czasy lit. in olden days l. times; in days of yore; ostatnimi czasy lit. recently; po wszystkie czasy l. po wieczne czasy l. po wsze czasy forever (and a day); swego czasu once (upon a time); w czasach królowej Elżbiety in Queen Elizabeth's time; in Elizabethan times; w naszych l. obecnych czasach in our times, nowadays; w owym czasie at that time; za moich czasów in my time; bawić się za wszystkie czasy have the time of one's life; iść z duchem czasu move l. keep up with the times; jego czas się skończył his time is over.

5. na czasie pot. fashionable, trendy, in.

6. (= właściwa pora) (the right) time ( na coś for sth); jest czas na... there's time for...; nie czas na żarty it isn't the right time for joking; najwyższy czas high time; od czasu do czasu from time to time; do czasu only so long; uciekaj, póki czas run away while the going's good; zdążyć na czas be in time ( na coś for sth) ( żeby coś zrobić to do sth); przed czasem ahead of time; o czasie on time; po czasie behind time; w swoim czasie l. w stosownym czasie in due time; czas na mnie l. komu w drogę, temu czas I'd better go; time to go; it's (high) time I were on my way; nadszedł czas zapłaty the day of reckoning has come; rychło w czas iron. just in time.

7. fiz., astron. (= system rachuby czasu) time; czas letni/zimowy summer/winter time; czas lokalny local time; czas słoneczny astron. solar time; czas strefowy zone time; czas Greenwich Greenwich mean time, GMT; czas uniwersalny universal time, UT; czas uniwersalny skoordynowany universal time coordinated, UTC; geologiczna skala czasu geol. geological time scale.

8. gram. tense; czas teraźniejszy the present (tense); czas przeszły the past (tense), the preterite; czas przyszły the future (tense); czas zaprzeszły the past participle (tense).

- nie wierzę w te czary-mary I don’t believe in all that mumbo-jumbo

- wydaje ci się, że powiesz: „czary-mary” i wszystko będzie dobrze you think you can just say ‘hey presto’, and everything will be all right

- czas płynie time passes a. goes by

- kawał czasu pot. a long time

- proces rozłożony w czasie a process continuing over time

- trwonić/marnować czas na coś to waste time on sth

- spędzać czas na czymś to spend time on sth

- czas mijał im na rozmowach o życiu they whiled away the time talking about life

- z czasem a. z biegiem a. upływem czasu with (the passing of) time

- czas odjazdu/przyjazdu arrival/departure time

- spojrzał na słońce, żeby określić czas he looked at the sun to determine the time

- określić przybliżony czas wybuchu to determine the approximate time of the explosion

- od czasu skończenia studiów after graduating

- rok minął od czasu ich ostatniego spotkania a year had/has passed since their last meeting

- co jakiś czas once in a while

- od czasu do czasu from time to time, every now and then, occasionally

- od tego czasu since then a. that time

- do czasu naszego wyjazdu (w przyszłości) before we leave; (w przeszłości) before we left

- do tego czasu nie dowiedzieliśmy się…/nie dowiemy się…/nie wiedzieli we still don’t know even now a. still haven’t learnt…/we won’t know a. find out before then/up to that time they didn’t know

- czas żniw/zbiorów harvest time

- nadszedł czas, żeby stąd wyjechać the time has come to leave this place

- o czasie on time a. schedule

- koncert rozpoczął się o czasie the concert began a. started on time

- przyszliśmy po czasie/przed czasem we arrived late/ahead of time

- do czasu (ostrzeżenie) you’ll/they’ll find out a. see (one day)!

- póki czas while there’s still time

- po jakimś czasie after some time

- w tym czasie at that time

- od dłuższego czasu for a long time

- przez cały czas all the time

- w czasie during

- w czasie wakacji/podróży during a holiday/trip a. journey

- ona będzie pod ścisłą obserwacją na czas leczenia she will be under close observation for the duration of the treatment

- na czas remontu możesz zamieszkać u mnie you can stay with me while the building work is being carried out

- mieć czas na coś/dla kogoś to have time for sth/sb

- nie mieć czasu na coś/dla kogoś to have no time for sth/sb

- mieć mało czasu to be pressed for time

- mieć dużo czasu to have lots of time a. time on one’s hands

- dawać a. dać komuś trzy dni/dwie godziny czasu na coś to give sb three days/two hours to do sth

- przygotowania zajęły mi mnóstwo czasu the preparations took up a lot of my time

- zabrakło nam czasu we ran out of time

- panie pośle, pański czas się skończył Sir, your time’s up

- uzyskał najlepszy czas he had the best time

- jaki masz czas na 100 metrów? what’s your time for the 100 metres?

- trener poprosił o czas the coach asked for a timeout

- czas letni summer time GB, daylight-saving time US

- czas zimowy standard time

- czas miejscowy local time

- czas przeszły/przyszły/teraźniejszy/zaprzeszły past/future/present/pluperfect a. past perfect tense

- czas spać it’s bedtime, it’s time to go to sleep

- czas, żeby poważnie pomyśleć o przyszłości it’s time to do some serious thinking about the future

- taksówka czeka, czas na dworzec the taxi’s waiting, it’s time to go to the station

- czas na mnie/nas it’s time for me/us to go

- najwyższy a. wielki czas iron. (it’s) about time (too) ron.

- najwyższy czas, żebyś się ożenił/żebyśmy poszli do domu it’s high a. about time you got married/we went home

- czas (jest) po temu książk. it’s (high) time; it’s about time pot.

- ciężkie czasy hard times

- od niepamiętnych czasów since time immemorial a. time out of mind

- po wieczne a. wsze a. wszystkie czasy książk. for ever

- to były czasy! those were the days

- w czasach minionych in days gone by

- w dzisiejszych czasach nowadays, in this day and age

- w ostatnich czasach a. ostatnimi czasy lately

- z czasów czegoś dating back to sth

- dziennik/broń z czasów wojny a diary/weapons dating back to the war

- za czyichś czasów in sb’s time a. day

- za dawnych czasów in days of old

- za wszystkie czasy as if there was no tomorrow

- pamiętać lepsze czasy przen. to have seen better days

- wyprzedzić swoje czasy to be ahead of one’s time

- czy nie masz czasem zapalniczki? do you have a lighter by any chance?, do you happen to have a lighter?

- nie zgub czasem tych pieniędzy mind a. be careful you don’t lose that money

- □ czas gwiazdowy Astron. sidereal time

- czas ochronnyMyślis. closed season

- czas strefowy Astron. zone time

- czas uniwersalny Astron. universal time, Greenwich Mean Time, G.M.T.

- średni czas słoneczny Astron. mean (solar) time

■ na czas (punktualnie) on time; (szybko) in a hurry a. rush

- nie róbmy tego na czas, zróbmy to dobrze let’s not rush it, let’s just do it well

- swego a. swojego czasu once, in one’s time a. day

- swego czasu był to ruchliwy port in its time a. day it was a (very) busy port

- w swoim czasie (niegdyś) once, in one’s time a. day; (w odpowiednim momencie) in due time a. course

- w swoim czasie był przystojnym mężczyzną he was a handsome man in his day

- dowiesz się wszystkiego w swoim czasie you’ll learn everything in due course a. when the time comes

- onego czasu przest., książk. in the olden days książk.

- wszech czasów all-time

- aktor/serial wszech czasów an all-time favourite actor/series

- gest był nie na czasie the gesture was ill-timed a. untimely

- kapelusze są teraz na czasie hats are in right now pot.

- narkomania to temat na czasie drug addiction is a very topical issue

- wyścig z czasem a race against time a. against the clock

- czas leczy a. goi rany przysł. time heals all wounds, time cures all things

- czas to pieniądz przysł. time is money

- szkoda czasu i atłasu przysł. it’s a waste of time and money, it’s not worth the trouble

- ostatni dzień miesiąca/roku the last day of the month/year

- ostatni z Romanowów the last of the Romanovs

- wyszła jako ostatnia she was the last to leave

- ostatni dom po prawej the last house on the right

- ostatnie szeregi falangi the rearmost ranks of a phalanx

- sala wypełniona do ostatniego miejsca a room filled to the last seat

- bilety wyprzedano do ostatniego miejsca every last ticket has been sold

- do ostatnich granic to the utmost (limit)

- pokój był zatłoczony do ostatnich granic the room was crowded to the utmost

- odwiedził mnie w ostatni czwartek he visited me last Thursday

- ostatnie Boże Narodzenie spędziłem w Rzymie I was in Rome last Christmas

- gdy ostatni raz leciałem samolotem… last time I flew…

- w ciągu ostatnich pięciu lat in the last a. past five years

- w ostatniej chwili at the very last minute

- ostatni gatunek worst quality

- był ostatnim uczniem w klasie he was bottom of the class

- postąpił jak ostatni głupek he acted like an utter fool

- on jest ostatnią osobą, którą wziąłbym do tej pracy he’s the last person I’d choose for the job

- to ostatnia rzecz, jaka przyszłaby mi na myśl it’s the last thing that would come into my head

- to jeden z ostatnich, którzy nadal podtrzymują tę tradycję he’s one of the last to still follow the tradition

- lubi psy i koty, szczególnie te ostatnie he likes dogs and cats, especially the latter

- ostatni z ostatnich the lowest of the low

- traktuje mnie jak jakąś ostatnią he treats me like dirt

- zwymyślać kogoś od ostatnich to call sb vile/the vilest (of) names

■ ostatnimi czasy a. w ostatnich czasach książk. lately, recently; latterly książk.

* * *

* * *

1. (= końcowy) last, final, endmost, hindmost; (o pociągu, autobusie) last; ( z rzędu) latter; (o seansie, lekcji) last, previous; ostatnie słowo the last word; mieć ostatnie słowo have the final say (in sth); ostatnie namaszczenie rel. extreme unction, last rites; ostatnia instancja prawn. last instance; ostatnia wieczerza Bibl. the Last l. Lord's Supper; ostatnia deska ratunku last resort, sheet anchor; ostatnia godzina the end; wybiła ostatnia godzina the end has come; ostatnia posługa (= chrześcijański pochówek) last rites; odłożony na ostatnią minutę ( o decyzji) postponed l. left until l. to the eleventh hour; na ostatnią chwilę at the last minute; z ostatniej chwili ( o informacji) just-in, (late-)breaking, up-to-the-minute; w ostatnim momencie in the nick of time; ostatnia szansa last chance l. opportunity; ostatni grosz bottom dollar, the l. sb's last penny; stawiać ostatni grosz na coś bet one's bottom dollar; być spłukanym do ostatniego grosza be down to one's last dollar; ostatni krzyk mody the latest fad l. thing l. trend l. craze, dernier cri, all the rage go, high style; ostatni toast grace cup; po raz ostatni for the last time; ostatnim razem last time; ostatni raz widziałem go... I last saw him...; śmiać się ostatni have the last laugh; ostatnia wola last will; prawn. will, last will and testament; ostatnie życzenie dying wish l. request; ostatnia odsłona the final curtain; ostatnia kropla (goryczy) the last straw; ostatnia prosta home stretch; ostatnia poprawka finishing stroke; ostatnimi czasy l. w ostatnich czasach recently, in recent years, lately; walczyć do ostatniej kropli krwi fight to l. till the very end, fight to the death; być na ostatnich nogach pot. be on one's last legs; jest na ostatnich nogach ( przed rozwiązaniem) she is far along on in her time; sala wypełniona do ostatniego miejsca full house; Adam jest ostatnią osobą, do której bym się zwrócił Adam is the last person I'd ask l. approach; zapięta na ostatni guzik dressed (up) to the nines, in perfect trim; dopiąć na ostatni guzik stitch sth up, sew sth up; oddałby ostatnią koszulę he'd give you l. away the shirt off his back; nasz konkurent nie powiedział jeszcze ostatniego słowa our rival still has the last word l. final say; rzucić ostatnie spojrzenie look one's last; wydać ostatnie tchnienie breathe one's last; do ostatniego tchu to one's dying death, to l. till the last.

2. (= najgorszy) meanest, out-and-out, last; (o miejscu, uczniu) last; zwymyślać od ostatnich revile sb in the grossest l. coarsest of terms, throw l. sling mud at sb, pull sb to pieces.

Zeit [ʦ̑aɪt] <-, -en> f

1) ( Ablauf) czas m

zur Verfügung stehende \Zeit czas pozostający do dyspozycji

2) (Uhr\Zeit) czas m [zegarowy]

3) (\Zeitraum)

in letzter \Zeit ostatnimi czasy

eine \Zeit lang przez pewien czas

4) ( Epoche) czasy mPl

die gute, alte \Zeit stare, dobre czasy

5) (\Zeitpunkt)

zu gegebener \Zeit o ustalonej porze

es ist an der \Zeit etw zu tun już pora coś zrobić

6) (Normal\Zeit) rachuba f czasu

mitteleuropäische \Zeit czas środkowoeuropejski

7) zur \Zeit obecnie

ostatni letzte(r); (aktualny) jüngste(r), neueste(r);

ostatnimi czasy lit in letzter Zeit;

ostatni głupiec m Vollidiot m;

ostatni krzyk m mody der letzte Schrei;

ostatnia wieczerza f REL, MAL das letzte Abendmahl

ostatni [ɔstatɲi] adj

1) ( końcowy) papieros, pociąg letzte(r, s); przystanek End-

ona jest \ostatnią osobą, która... sie ist die letzte Person [ lub die Letzte], die...

2) ( najnowszy) wydanie letzte(r, s), neu[e]ste(r, s)

\ostatni krzyk mody der letzte Schrei

3) ( najgorszy) uczeń, gracz schlechteste(r, s), letzte(r, s)

4) \ostatnimi czasy in den letzten Zeiten

zapięte na \ostatni guzik bis aufs I-Tüpfelchen vorbereitet

[walka] do \ostatniej kropli krwi [ein Kampf] auf Leben und Tod

w \ostatnich latach in den letzten Jahren, neuerdings

\ostatnie namaszczenie rel die Letzte Ölung, Krankensalbung f

[chcieć] mieć \ostatnie słowo das letzte Wort haben [ lub behalten] wollen

\ostatnia wola der letzte Wille, Testament nt